Hərdən mənə yazırlar: “Mən şəhidin yaxın qohumuyam, ailə üzvüyəm, ödənişli qrupunuza pulsuz qatıla bilərəmmi?”

Ən çətin sözü bəzən elə ən əvvəl demək lazım gəlir: xeyr. Bu “xeyr”in səbəbi hörmətsizlik deyil. Mənim də şəhidlərimizə dərin hörmətim var, onların qarşısında baş əyirəm. Amma bəzi şeylərin məsuliyyətini dərk etməkdə fayda var.

Biz dövlət müəssisəsi deyilik ki, hansısa büdcədən maliyyələşək və hər kəsə pulsuz xidmət göstərə bilək. Burada hər kəsin qatqısı, ödədiyi haqqın arxasında əməyimiz, vaxtımız və zəhmətimiz dayanır. Əgər bu əməyin dəyəri silinərsə, onda sistemin özü çökər.

Dükana gedəndə "mən şəhid oğluyam, bu snikersi, bu siqareti, dönəri mənə pulsuz ver" deyirsinizmi? Heç kim bunu etmir, çünki bilirik ki, bu artıq şəhid adından sui-istifadədir. Qəlbinizdəki ağrı, daşıdığınız yük böyükdür, amma bu yük sizə başqalarının haqqını tapdalamaq imtiyazı vermir.

Şəhid adını ucaltmaq – onu maddi güzəştlərlə ölçmək deyil. Əksinə, o adı ucaltmağın yolu hər kəsin əməyinə hörmət göstərməkdən keçir. Hər kəsin haqqı dəyərlidir və bu dəyərləri qorumaq – elə şəhidin yadigarı olan bu torpağa sahib çıxmağın başqa bir yoludur.

------------------------------------------------------------------------------

“Mənim yaşım azdır, qrupa ödənişsiz qoşula bilərəmmi?”

Cavabım: xeyr.

Niyə? Çünki dükana girəndə ən azı, bir snikers alırsınız. Sonra da yanına bir fanta. İmkan olsa, dönər də üstündən yeyirsiniz ki, qarnınız ac qalmasın. Pis uşaqlar siqaret də alır, amma sizə məsləhətim – siqaret almayın, gedin qrupa qoşulun.

Snikersdən imtina edin – şirindir, amma bir dəqiqəyə bitir. Qrup isə bir ay boyunca fayda verir. Fantadan keçin – qazlı içki sağlamlığa ziyandır, amma qrup sizə beyniniz üçün vitamin olacaq. Dönərdən bir dəfə az yeyin – həm mədəniz rahat qalar, həm də yığdığınız pulla gələcəyinizə sərmayə qoyarsınız.

Pulunuz azdırsa, qorxmayın. Hətta sizin üçün minimal məbləğ də təyin edəcəyik. Yəni əsas məsələ – istək və dəyəri anlamaqdır. İstəsəniz, hər kəs yolunu tapır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

“İmkanım yoxdur, qrupa qoşula bilərəmmi?”

Cavab: xeyr.

Bu məsələ mənim üçün ən üzücü məsələlərdən biridir. Çünki bilirəm – bəzən insan həqiqətən istədiyi şeyə çatmaq üçün maddi çətinlik yaşayır. Amma bir məsələni unutmayaq: qrupa qoşulmaq həyati vacib deyil. Yəni bu, çörək deyil, su deyil, dərman deyil. Ona görə də “imkanım yoxdur” cavabı qətiyyən sizi həyati bir şeydən məhrum etmir.

Əgər maddi vəziyyətiniz çətindirsə, pulsuz qrupumuz var – oradan faydalana bilərsiniz. Burada əsas məsələ düşüncədir: “Niyə mənim pulum yoxdur?” sualını özünüzə vermək. Cavabı tapmaq isə təkcə qrupa qoşulmaq üçün deyil, ümumiyyətlə həyatınız üçün əhəmiyyətlidir.

Amma heç vaxt belə düşünməyin: “Mən borc alım, təkcə bu qrupa qoşulum.” Bu doğru deyil. Çünki bu, sizi daha da ağır vəziyyətə sala bilər. Əsas odur ki, normal, sabit gəliriniz olsun. Əlinizdə sabit gəlir olanda nə ödəniş narahatlıq yaradar, nə də kiçik məbləğlər sizi sarsıdar.

Bu, təkcə bu gün üçün yox, gələcəkdə də cəmiyyətdə necə formalaşacağınız üçün vacibdir. Maddi sabitlik, planlı xərcləmə və məsuliyyət – bunlar insanı gücləndirir.

Unutmayın: qrup sadəcə bir fürsətdir. Əsas hədəf isə sizin öz həyatınızı qurmağınızdır.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cəmiyyət olaraq niyə bu gündəyik? Çünki ədəbiyyata, kitaba pul ayırmaq istəmirik. Teatr üçün, musiqi üçün, bəzən əyləncə üçün pul tapılır, amma kitab məsələsinə gələndə hamımızın dilində eyni cümlə var: “Yazıçı pul qazanmaq haqqında düşünməməlidir.”

Elə bil yazıçı acından ölməlidir, amma bircə kəlmə də pul sözünü dilinə gətirməməlidir. Digər bir düşüncə də var: “Yazıçıya biz yox, dövlət dəstək olmalıdır.” Halbuki artıq sovet rejimində yaşamırıq. Mənim dövlətə yaltaqlanmaqla, hansısa quruma baş əyməklə pul qazanmaq fikrim yoxdur. Ədəbiyyat dövlət sifarişi ilə yox, oxucu dəstəyi ilə yaşamalıdır.

Nəticə? Azərbaycan ədəbiyyatı olaraq dünyaya uduzuruq. Niyə? Çünki bu yanlış düşüncələri normal hesab edən insanlar çoxdur. Yazıçıya dəstək olmaq istəyən oxucu qrupu isə demək olar ki, yoxdur. Biz uduzuruq, amma uduzmağımızın səbəbi yalnız yazıçı deyil – yazıçıya sahib çıxmayan cəmiyyətdir.

Mənim öhdəmə düşən məsələ isə başqadır. Əgər Azərbaycanda oxucu dəstək qrupu yoxdursa – deməli, özüm yaratmalıyam. Çünki bu gün bir nəfərin atdığı addım sabah bütöv bir yolun başlanğıcı ola bilər. Gələcəkdə qurduğum bu sistemin faydasını yalnız mən görməyəcəyəm. Həm siz – oxucular, həm də gələcəkdə bu yolla gedəcək bütün yazıçılar faydalanacaq. Uşaq atasına deyəndə ki, mən yazıçı, şair olmaq istəirəm, atası onun sözünü kəsib o işdə pul yoxdur, get özünə pullu sahə tap deməyəcək. Onda heç kim “yazıçı acından ölməlidir” kimi qəddar və köhnəlmiş bir fikir səsləndirməyəcək.

Ədəbiyyata dəyər verən cəmiyyət – gələcəyini qoruyan cəmiyyətdir.