Rəsul Rza – Sözlə düşünən, düşüncə ilə danışan şair

Rəsul Rza 1910, Göyçay da anadan olub. Azərbaycan ədəbiyyatının XX əsrdə yetirdiyi ən mühüm fikir adamlarından biri, təfəkkür poeziyasının banisi sayılır. Onun poetik dili sadə, səmimi, amma dərin məna qatları ilə zəngindir. Ədəbiyyat onun üçün təkcə estetik vasitə yox, həm də zehni və mənəvi azadlıq meydanı idi.


 Yaradıcılığı – Duyğu ilə yox, düşüncə ilə danışan poeziya

Rəsul Rza-nın poeziyasında düşünmək, sorğulamaq və cavab axtarmaq əsas prinsipdir. Onun şeirləri romantik duyğudan çox ağlın və fəlsəfi baxışın daşıyıcısıdır.

 Poeziyasında əsas mövzular:

İnsan – daxili aləmi, mənəvi böyümə, sorğulama

Zaman – keçicilik, dəyər və dəyişkənlik

Vətən – milli kimlik, tarixi yaddaş, xalqın taleyi

Həyat – seçimlər, peşmanlıqlar, dəyərlər

İncəsənət və elm – sənətin gücü, təfəkkürün zəruriliyi

 Əsərləri

 Fəlsəfi və düşüncə yönümlü şeirləri

1. Mən torpağam – insan və təbiət birliyi

2. Pəncərəmə düşən işıq – ümidsizliyin içində işığa çağırır

3. İşıqlar üşüyəndə – tənha, soyuq zamanın poetik obrazı

4. Duyğular, düşüncələr – hisslərlə təfəkkür arasında körpü

5. Vaxt var ikən – zamanın qədrini bilmək fəlsəfəsi

6. Yuxuma gəlmişdi Ezop – simvolik şüur oyunu

7. Rənglər – həyatın müxtəlif çalarlarının poetik portreti

8. İnsan – insan nədir? sualına poetik cavab

9. Bir nəsil qocalsam da – zaman və nəsil düşüncəsi

10. Soruş – tənqidə çağırış, qapalı düşüncəyə üsyan

Vətənpərvərlik və milli ruhlu şeirləri

11. Zəfər ilahəsi – qəhrəmanlıq və azadlıq motivləri

12. Miloslu qız – antifaşist ruhlu beynəlmiləl şeir

13. Açın qapıları – insan gəlir! – insan azadlığının simvolu

14. Əlcəzair meydanında – kolonializmə qarşı hiddət

15. Çinar ömrü – köklə bağlanan, amma zamanla mübarizə aparan ruhun poetikası

16. Dözümsüz dözümlər – ideoloji sıxıntılar fonunda mənəvi dözüm

 Publisistika və elmi-tənqidi əsərləri

17. Sənət və ustad

18. Böyük sənət uğrunda

19. Həyat və bilik

20. Ədəbiyyat və müasirlik

21. Tənqid – çətin sənətdir

22. Lenin və ədəbiyyat məsələləri


Proza və dram nümunələri

23. Yaşamaq istəyirəm – həyat eşqi və azadlığın əhəmiyyəti

24. Ata və mən – ailə və nəsillərarası münasibət

25. Xala Məlik

26. Bahar bulağı

Təzyiqləri

Rəsul Rza-nın şeirləri müəyyən dövrlərdə dolayısı ilə senzura ilə üzləşmişdir. Onun sərbəst düşüncəyə əsaslanan poetikası bəzi ideoloqlar tərəfindən "təhlükəli" sayılmışdı.

Amma o, ideoloji çərçivəyə sığmadan da yaşadı və yazdı. Cəza görməsə də, nəzarətdə saxlanılan sənətkar idi

Vəfatı

1981-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Onun şeirləri bu gün də ədəbiyyat dərsliklərində, ali məktəblərdə, poeziya gecələrində səslənir.

Oğlu Anar atasının ədəbi mirasını qoruyub yaşadan yazıçılardandır.

 Nəticə

Rəsul Rza – fikir adamı, söz sənətində ağılın yolunu seçən şairdir.Onun poeziyası emosiyadan çox məna ilə nəfəs alır.

O, sükutu dinləyən, sözün dərinliyini duyan, cəmiyyətə güzgü tutan sakit, amma güclü bir səs idi.Ədəbiyyat tarixində onun adı təfəkkürün poeziyadakı imzası kimi qalır.