Qazi Bürhanəddin— həm qılıncla döyüşən bir hökmdar, həm də qələmlə könüllərə toxunan bir şair idi.


Qazi Bürhanəddin 1344-cü ildə Kayseridə anadan olmuş, dərin dini və elmi təhsil alaraq qazi və vəzir kimi fəaliyyət göstərmişdir. O, Eretna dövlətində mühüm siyasi mövqelər tutduqdan sonra Sivasda müstəqil hökmdarlıq elan etmişdir. Həm siyasi lider, həm də şair kimi tanınan Bürhanəddin türk və fars dillərində zəngin poetik irs yaratmışdır. Ən çox tanındığı sahə isə tuyuğ janrıdır – bu formanın ilk klassik nümunələrini o yazmışdır. 1398-ci ildə Akkoyunlularla döyüşdə həlak olmuşdur.


Siyasi fəaliyyəti 

Qazi Bürhanəddin türk mənşəli bir dövlət adamı, hüquqşünas, vəzir və hökmdar idi.

Təhsilini fiqh, məntiq, fəlsəfə və ədəbiyyat sahəsində almışdır.

Əvvəlcə Eretna dövlətinin vəziri, sonra isə Sivas və ətraf bölgələrin müstəqil hökmdarı kimi fəaliyyət göstərmişdir.

Onun dövründə dövlət daxilində elm və sənətə yüksək dəyər verilmiş, ədəbiyyat çiçəklənmişdir.

 Ədəbiyyat və poeziya:

Qazi Bürhanəddin həm türk, həm də fars dillərində şeirlər yazmışdır.

O, aşiqanə, fəlsəfi və sufiyanə mövzularda qəzəllər, tuyuğlar, rübailər yazaraq divan ədəbiyyatının inkişafına töhfə vermişdir.

Xüsusilə tuyuğ janrının klassik formalaşmasında onun rolu böyükdür.

Şeirlərində həm hissiyyat dərinliyi, həm də zəngin dil və obrazlıq müşahidə olunur.


 Əsərləri və ədəbi irsi

Qazi Bürhanəddin həm dövlət adamı, həm də klassik şair kimi zəngin bir ədəbi irs qoyub getmişdir. Onun əsərləri əsasən poeziya sahəsinə aiddir və dövrünün ədəbi dilini, fəlsəfi baxışlarını və duyğusal dərinliyini əks etdirir.

 Divan

Ən məşhur və əsas ədəbi əsəridir.

Hem türk, hem də fars dillərində yazılmış şeirləri ehtiva edir.

Divana daxil olan şeir formaları:

Qəzəllər

Tuyuğlar – (Qazi Bürhanəddin bu janrın ilk böyük nümayəndələrindən sayılır.)

Rübailər

Qitələr və məsnəvi parçaları

Ədəbiyyat tarixində yeri:

Qazi Bürhanəddin, Füzuli və Nəsimi kimi sonrakı nəhənglərin poeziyasına təkan verən öncüllərdən sayılır.O, həm söz ustası, həm də mədəniyyət hamisi kimi xatırlanır.

Nəticə 

Qazi Bürhanəddin şəxsiyyəti ilə siyasəti, qələmi ilə qılıncı birləşdirərək həm dövlətçilik, həm də ədəbiyyat tarixində silinməz iz qoymuş nadir simalardandır.