Zəlimxan Yaqub — poeziyamızın səsi, xalqın nəfəsi...

Azərbaycanın xalq şairi, tanınmış ictimai xadim və Milli Məclisin sabiq deputatı Zəlimxan Yaqub (əsl adı Zəlimxan Yusif oğlu Yaqubov) 1950-ci il yanvarın 21-də Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Kəpənəkçi kəndində dünyaya göz açıb. Şeirlə ilk tanışlığı da elə gənc yaşlarına təsadüf edir — 1966-cı ildə "Qələbə bayrağı" adlı rayon qəzetində “Şota Rustaveli” adlı ilk şeiri çap olunanda cəmi 16 yaşı vardı. O gündən etibarən poeziya onun təkcə sənət yolu deyil, həm də həyatının mənasına çevrildi.

Zəlimxan Yaqub Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanaçılıq fakültəsini bitirdikdən sonra müxtəlif nəşriyyat və mədəniyyət ocaqlarında — "Azərkitab", "Yazıçı" nəşriyyatı və Kitabsevərlər Cəmiyyətində çalışdı. Poeziya şöbələrinin rəhbəri, redaktor kimi fəaliyyəti ilə yanaşı, özünün də qələmindən qopan misralar xalqın qəlbində dərin iz buraxırdı.

1983-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olan Zəlimxan Yaqub, 1995–2005-ci illərdə Milli Məclisin deputatı kimi ölkə həyatında da fəal rol oynayıb. O, Azərbaycan aşıq sənətinə də böyük töhfələr verərək 2008-ci ildə Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri seçilmişdi. Səfərlərlə zəngin ictimai fəaliyyəti onu dünyanın müxtəlif ölkələrində tanıtmış, mədəniyyət elçisinə çevirmişdi.

Zəlimxan Yaqubun həyat yolu asan olmadı — uzun illər böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkdi. Türkiyə və Almaniyada müalicə alsa da, hər iki böyrəyini itirmişdi və həyatının son illərini dializ müalicəsi ilə yaşadı. Lakin onun qəlbi, ruhu daim xalqına bağlı, misralarla döyünən bir şair ürəyi kimi yaşamağa davam etdi. 2016-cı il yanvarın 9-da dünyasını dəyişdi, amma poeziyada yaşamağa davam edir...

Poeziyada iz qoyan ömür

Zəlimxan Yaqub həm sadə xalq dilini, həm də yüksək lirikanı öz şeirlərində ustalıqla birləşdirirdi. Onun “Şair harayı”, “Vətən yaralar”, “Ziyarətin qəbul olsun” kimi kitabları oxucuların sevimlisinə çevrilmişdir. 13 cildlik “Seçilmiş əsərləri” isə onun ədəbi irsinin miqyasını nümayiş etdirir.

Təriflər, təltiflər, fəxri adlar

Zəlimxan Yaqub ömrü boyu bir çox nüfuzlu mükafatlara layiq görülmüşdür. O, 2005-ci ildə “Azərbaycanın xalq şairi” fəxri adına layiq görülüb. Məmməd Araz ədəbi mükafatı, H.Z. Tağıyev mükafatı, “Şöhrət” ordeni, Gürcüstanın “Şərəf” ordeni və ABŞ-da verilən Fəxri diplom onun yaradıcılığına verilən beynəlxalq səviyyəli qiymətləndirmələrdəndir. Ən mühüm mükafatlardan biri isə 2014-cü ildə layiq görüldüyü Beynəlxalq Nazim Hikmət Şeir Mükafatı oldu — bu mükafata Türk dünyasından seçilən ilk azərbaycanlı Zəlimxan Yaqub idi.

Elmin və qardaşlığın dostu

Şair təkcə poeziyada deyil, elm və qardaşlıq münasibətlərində də tanınırdı. Türk Dünyası Araşdırmaları Akademiyasının fəxri doktoru, Gürcüstan-Azərbaycan dostluğunu təbliğ etdiyinə görə verilmiş fəxri adlar onun mədəni əlaqələrin inkişafına verdiyi töhfələrin göstəricisidir.

Haqqında yazılanlar və filmlər

Zəlimxan Yaqubun irsi təkcə onun yazdıqları ilə deyil, həm də onun haqqında yazılanlarla zəngindir. “Əbədiyyət dastanı” poeması və bu əsərə həsr olunmuş “Ölməzlik nəğməsi” kitabı, Xəlil Rza Ulutürkün onun haqqında yazdığı “Əbədi Prometey” əsəri, “Zəlimxan dastanı” sənədli filmi bu böyük şairin izlərini yaşadan nümunələrdəndir.

Zəlimxan Yaqub – xalqına, dilinə, şeirə sadiq ömür yaşamış və o ömrü hər misrasında əbədiləşdirmiş bir söz adamıdır. Onun misralarında yaşayan Vətən, sevgi və ağrı, bu gün də oxucusunun qəlbini sarsıdır.