Səməd Vurğun - kimdir?

Səməd Vurğun —Azərbaycan poeziyasının parlaq siması..

Həyatı 

Səməd Yusif oğlu Vəkilov (Səməd Vurğun) 21 mart 1906-cı ildə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlığını doğma kəndində keçirən şair ilk təhsilini rus-tatar məktəbində almışdır. Altı yaşında anası Məhbub xanımı itirdikdən sonra atası Yusif ağa və nənəsi Aişə xanımın himayəsində böyümüşdür. Ailəsi ziyalı və söz-sənət ənənələrinə bağlı idi — nənəsi məşhur şair Molla Pənah Vaqifin nəslindən, babası isə el şairi Köhənsal (Mehdixan ağa) idi.

Təhsili 

1918-ci ildə Firidun bəy Köçərlinin təşəbbüsü ilə yaradılan Qazax Müəllimlər Seminariyasında təhsil alan Səməd burada şair kimi ilk addımlarını atmışdır. Seminariyanı bitirdikdən sonra (1924) müxtəlif bölgələrdə – Qazax, Quba və Gəncədə müəllimlik etmişdir. 1929-cu ildə İkinci Moskva Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinə daxil olmuş, burada təhsillə yanaşı ədəbi fəaliyyətini də davam etdirmişdir.

 Yaradıcılığı və əsərləri 

Səməd Vurğun 1930-cu illərdən etibarən Azərbaycan ədəbiyyatında mühüm yer tutmağa başlayır. Onun ilk kitabı "Şairin andı" (1930) Moskvada çap olunur. Ardınca "Könül dəftəri" (1934), "Şeirlər" (1935) kitabları işıq üzü görür. 1933-cü ildə yazdığı "Azərbaycan" adlı şeiri milli poeziyanın zirvələrindən sayılır. Şair yalnız bir ildə – 1935-ci ildə 7 poema və 100-dən çox şeir yazmışdır.

Səməd Vurğun həm də Azərbaycan dilinə klassik dünya ədəbiyyatından nümunələr tərcümə etmişdir. Puşkinin "Yevgeni Onegin" əsərinin tərcüməsinə görə "A.S. Puşkin medalı" ilə təltif olunmuşdur.

Dram əsərləri

Vaqif (1937)

Xanlar (1939)

Fərhad və Şirin (1941)

İnsan (1945)

Şairin həyatı

İki sevgi (1940)

 Poemaları

Komsomol (1933)

Muradxan (1933)

26-lar (1935)

Dar ağacı (1935)

Acı xatirələr (1935)

Zəncinin arzuları (1948)

Muğan (1949)

Aygün (1951)

Hürmüz və Əhriman, Yazla qışın deyişməsi, Talıstan, Bulaq əfsanəsi, Aslan qayası, Bakının dastanı, Zamanın bayraqdarı, Xumar (1933), Ayın əfsanəsi və s.

Nəticə

Səməd Vurğun Azərbaycan ədəbiyyatında milli poeziyanın dilini saflaşdıran, klassik və müasir yaradıcılığı uğurla birləşdirən, dərin vətənpərvərlik duyğularını lirika və dramla ifadə edən unikal sənətkar olmuşdur. Onun şeirləri, poemaları və tərcümələri həm dövrün ruhunu əks etdirir, həm də bu günümüz üçün aktuallığını qoruyur. Səməd Vurğun təkcə şair kimi deyil, həm də milli mədəniyyətin formalaşmasında böyük xidmətləri olan bir fikir adamı kimi yaddaşlarda yaşayır.