Üzeyir Hacıbəyov — kimdir? Həyatı, yaradıcılığı, əsərləri
Həyatı
Üzeyir bəy Hacıbəyov 5 sentyabr 1885-ci ildə Ağcabədi şəhərində anadan olmuşdur. Atası Əbdülhüseyn bəy, anası Şirinbəyim xanım idi. Ailəsi ilə birlikdə sonradan Şuşaya köçmüş və burada musiqi təhsili alaraq yaradıcılıq yoluna qədəm qoymuşdur. 1897-ci ildə onun doğum tarixi rəsmi şəkildə təsdiq olunsa da, şəhadətnaməni yalnız 1914-cü ildə Bakıda almışdır.
Pedaqoji və Jurnalist Fəaliyyəti
1914–1918-ci illərdə "Yeni İqbal" qəzetinin redaktoru və sahibi olmuş, daha sonra "Azərbaycan" qəzetinə rəhbərlik etmişdir. 1918-ci ildə Azərbaycanın opera sənətçiləri ilə birlikdə İranın Ənzəli və Rəşt şəhərlərinə qastrol səfərini təşkil etmişdir. Sovet hakimiyyəti illərində musiqi təhsili sisteminin qurulmasında mühüm rol oynamış, 1920-ci ildə musiqi akademiyası və konservatoriyanın yaradılmasına dair təkliflə çıxış etmişdir. 1922–1926 və 1939–1941-ci illərdə Azərbaycan Türk Musiqi Məktəbinə rəhbərlik etmiş, 1926-cı ildən isə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının prorektoru kimi çalışmışdır.
Təltif və Mükafatları
SSRİ Xalq artisti — 1938
Azərbaycan SSR Xalq artisti — 1937
Əməkdar incəsənət xadimi — 1936
Stalin mükafatı (2 dəfə) — 1941 ("Koroğlu"), 1946 ("Arşın mal alan" film musiqisi)
Lenin ordeni, Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, Qafqazın müdafiəsinə görə medalı və digər mükafatlarla təltif olunmuşdur.
Yaradıcılığı
Üzeyir bəyin yaradıcılığında Qərb və Şərq musiqisinin sintezi özünü göstərir. 1908-ci ildə Füzulinin poeması əsasında ilk Şərq operası – "Leyli və Məcnun"u yazaraq təkcə Azərbaycan deyil, İslam dünyasında operanın əsasını qoydu. Onun digər operaları və operettaları da xalq musiqisi və klassik üslubun harmoniyasına əsaslanır: Operalar: "Şeyx Sənan", "Rüstəm və Zöhrab", "Şah Abbas və Xurşud Banu", "Əsli və Kərəm", "Harun və Leyla", "Koroğlu"
Operettalar: "Ər və Arvad" (1909), "O, olmasın bu olsun" (1910), "Arşın mal alan" (1913)
Üzeyir Hacıbəyov Musiqi Festivalı
2009-cu ildən etibarən hər il Azərbaycanda onun xatirəsinə Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçirilir. Festival yerli və xarici musiqiçilərin iştirakı ilə Üzeyir bəyin zəngin irsinin təbliğinə xidmət edir.
Nəticə
Üzeyir Hacıbəyov Azərbaycan musiqi tarixində təkcə ilk opera müəllifi deyil, həm də maarifçi, müəllim və sənət təşəbbüskarı kimi dərin iz qoymuş şəxsiyyətdir. O, milli musiqimizi dünya səviyyəsinə çıxarmış, yeni musiqi məktəblərinin və təhsil ocaqlarının təməlini qoymuşdur. Onun adı bu gün də Azərbaycan mədəniyyətinin rəmzi olaraq yaşayır.
Şərhlər (1)