Əzizə Cəfərzadə — kimdir?

Əzizə Cəfərzadə — Həyatı, Yaradıcılığı və Əsərləri

 Həyatı

Əzizə Əbdülhüseyn qızı Cəfərzadə 29 dekabr 1921-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Orta təhsilini 25 saylı məktəbdə almış, daha sonra teatr texnikumunda və ikiillik müəllimlər institutunda təhsilini davam etdirmişdir. 1942–1944-cü illərdə Ağsunun Çaparlı kəndində müəllim kimi çalışmışdır.

1946–1947-ci illərdə ekstern yolu ilə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. Müxtəlif illərdə aşağıdakı vəzifələrdə çalışmışdır:

Əmək fəaliyyəti 

1944–1946: "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında ssenari şöbəsinin rəisi

1947–1949: Teatr texniki məktəbinin müdiri

1950–1955: Pedaqoji institutda dosent, kafedra müdiri

1956: Kamçatka Pedaqoji İnstitutunda dosent

1957–1974: Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, şöbə müdiri

1974-dən etibarən: Bakı Dövlət Universitetində professor

 Yaradıcılığı

Ədəbi fəaliyyətə 16 yaşında başlamış, ilk hekayəsi "Əzrayıl" 1937-ci ildə "Ədəbiyyat" qəzetində dərc olunmuşdur. İlk kitabı 1948-ci ildə çap olunsa da, satışa çıxmamışdan əvvəl Moskvanın qərarı ilə qadağan edilərək yandırılmışdır.

Əsərləri əsasən tarixi roman janrında yazılmış və bu janrın Azərbaycan ədəbiyyatında inkişafında mühüm rol oynamışdır. Müasir mövzularda da bir sıra əsərləri vardır.

Müasir mövzularda yazılmış əsərləri:

"Sahibsiz ev" (1966)

"Əllərini mənə ver" (1970)

"Sənsən ümidim" (1984)

"Xəyalım mənim" (2002)

Uşaqlar üçün hekayə və nağılları:

"Qızımın hekayələri" (1964)

"Anamın nağılları" (1982)

"Çiçəklərim" (1988)

"Pişik dili" (2001)

Elmi fəaliyyətində qadın aşıq və şairlərin yaradıcılığını araşdırmış, onların əsərlərini toplamış və çap etdirmişdir:

"Fatma xanım Kəminə" (1971)

"Azərbaycanın aşıq və şair qadınları" (1974, 1991)

"Şirvanın üç şairi" (1971)

"Hər budaqdan bir yarpaq" (1983) və s.

 Əsərləri

"Natəvan haqqında hekayələr" (1963) — Xurşidbanu Natəvanın həyatı

"Aləmdə səsim var mənim" (1973–78) — Seyid Əzim Şirvaninin həyatı

"Vətənə qayıt" (1977) — Nişat Şirvaninin dövrü

"Yad et məni" (1980) — Abbas Səhhətin taleyi

"Bakı–1501" (1981) — Şah İsmayıl Xətai və Bakıya yürüş

"Cəlaliyyə" (1983) — Naxçıvanın qadın hökmdarı

"Sabir" (1989) — Mirzə Ələkbər Sabir

"Eldən elə" (1992) — Zeynalabdin Şirvaninin səyahətləri

"Bir səsin faciəsi" (1995) — Müğənni Mirzə Güllərin taleyi

"Gülüstan"dan öncə" (1996) — Şirvanın işğalı

"Zərrintac-Tahirə" (1996) — Qürrətüleyn Tahirənin həyatı

"İşığa doğru" (1998) — Bab hərəkatı ilə bağlı povest

"Bəla" (2001) — XVI əsr saray çəkişmələri

"Rübabə-sultanım" (2001) — Bioqrafik əsər, XX əsr hadisələri fonunda

Mükafatları və fəxri adları

Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı (28.12.1981)

"Xalqlar dostluğu" ordeni

"Şöhrət" ordeni

"Azərbaycan Anası" fəxri adı (2001)

"Azərbaycanın Xalq yazıçısı" fəxri adı (2001)

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü (11 iyun 2002)

Nəticə

Əzizə Cəfərzadə həm alim, həm də bədii yaradıcılıqla məşğul olan yazıçı kimi Azərbaycan mədəniyyətinə böyük töhfələr vermişdir. Tarixi şəxsiyyətləri və milli irsi əsərlərində yaşatmaqla yanaşı, qadın mövzusuna da xüsusi diqqət ayıraraq Azərbaycan ədəbiyyatında qadın sözünün dəyərini ön plana çıxarmışdır. Onun elmi və bədii irsi bu gün də aktuallığını qorumaqdadır.