Otağın ən unudulmuş küncündə bir sandıq vardı. Günəş o küncə heç vaxt düşməzdi. Əşyalar dəyişərdi, divarlar rənglənərdi, insanlar gedərdi, amma o sandıq orada qalardı – susaraq, baxaraq, nəfəs alaraq. Heç kimin açmadığı, amma hər kəsin varlığını içdən-içə hiss etdiyi bir sandıq idi. Onun üzərindəki toz təkcə vaxtın deyil, həm də qorxunun iziydi.

Taxtası çatlamış, dəmir bəndləri paslı idi. Amma onun sükutu səsdən daha çox danışırdı. Sandığın üzərində incə güllü bir naxış vardı – sanki sevgi ilə oyulmuş, hər bükümündə bir ad, bir baxış, bir xatirə gizlənmişdi. Vaxt keçmişdi, amma naxış qalmışdı. Qorunurdu – illərin susqunluğuna sığınaraq.

Bir axşam. Küləklə sükutun iç-içə keçdiyi, gecə ilə xatirələrin eyni nəfəsi bölüşdüyü o məqamda qapı açıldı. Ayaq səsləri eşidilmədi. Sadəcə bir kölgə içəri süzüldü. Otağa daxil olan varlıq addım atmadı, amma varlığıyla otağın nəfəsini dəyişdi. Sandığın qarşısında dayandı. Əllərini yavaşca qapağa qoydu. Əllər soyuq idi ,elə bil bir vaxtlar çoxdan unudulmuş bir gecənin içindən doğulmuşdu. Amma bu soyuqluqda qəribə bir istilik də vardı , keçmişin içindən qopmuş bir nəfəs kimi.Qapaq yavaşca qaldırıldı. Sandığın taxtaları bir xatirə kimi titrədi , sanki susmuş bir səs danışmaq istədi, amma hələ cümləyə çevriləcək qədər gücü yox idi. İçindən havaya qarışan toz təkcə illərin deyil – susdurulmuş sözlərin, unudulmuş adların, vaxtında danışılmamış cümlələrin kölgəsi idi. Otağın havası dəyişdi. Elə bil sandığın açılması ilə birlikdə illər öncə dondurulmuş bir zaman nəfəs almağa başlamışdı.

İlk olaraq qolbaq tapıldı. Kiçik, paslı, bir neçə daşının yeri boş. Amma o boşluqlar danışırdı – hər yoxluq bir iz, hər çatışmayan parça bir səssiz xatirəydi. Kölgə qolbağı ovucunda saxladı və həmin an sanki haradasa uzaqlardan boğuq, nəfəsə qarışmış bir səs eşidildi: “Mən gözlədim... amma sən gəlmədin.” Heç kim danışmamışdı. Səs nə ağızdan, nə otaqdan çıxmışdı. Amma var idi. Sonra bir məktub. Saralmış, köhnəlmiş, kənarları yanmışdı. Kağızın titrəyən kənarları sanki kiminsə gecikmiş peşmanlığı idi. Barmaqlar sətirlərə toxunduqda otaqda dilsiz bir hüzur yayıldı. Tək bir cümlə oxundu:

“Əgər bir gün qayıtsan, mən artıq sənin yerində olmayacağam.”

Cümlə havada asılı qaldı. Divarların soyuq səthinə hopdu. Otaq həmin sözlə nəfəs aldı. Səssiz və dərin.

Bir dəsmal tapıldı. Titrək, incə, elə bil toxunduğun anda parçalanacaq. Üzərində qurumuş izlər vardı. Göz yaşımıydı, qanımıydı bilinmirdi. Amma əmin idi ki, bu parça bir gün birini qorumağa çalışıb. Dəsmalın içindən bir saç teli düşdü. Uzun, qara, qırıq. Yavaşca havada fırlandı və döşəməyə toxunmadan yoxa çıxdı. Kölgə nəfəsini içində tutdu. Elə bil o saçla birlikdə keçmişin bir hissəsi otaqdan çıxıb getdi.Daha sonra bir kukla çıxdı. Taxtadan, yanmış saçları, oyulmuş gözləri ilə. Əllərində ip vardı – görünməz tellərlə bağlı olsa da, o, hər zaman öz nağmasını saxlamışdı. Kukla sükut içində idi, amma ürəyində səssiz bir alov yanırdı , heç vaxt əsl gülüşünü itirməmişdi.Otaq səssizcə nəfəs aldı. Elə bil qaranlıq içində gözə görünməyən bir varlıq qapalı bir fəryadla bir küncdə oturub baxırdı.

Sonuncu əşya – bir şəkil. Rəngi solmuş, qırıq çərçivədə. İki uşaq. Biri gülür, digəri baxırdı. Amma o baxış... heç vaxt danışmamış bir sirrin pəncərəsi idi. O uşaq, sanki hal hazırda gözlərinin içinə baxaraq susurdu. Deyilməmiş bir hekayəni gözləri ilə nəql edirdi. Və o anda şəkil əldən düşdü. Çərçivə taxta döşəməyə toxundu. Qırıq səda otağın içində uzun-uzun dövrə vurdu. Sanki keçmiş sonuncu dəfə danışmaq istədi, sonra yenə susdu.Otağın dərinliyindən nəfəsə bənzəyən bir pıçıltı gəldi. Nə kişi, nə qadın, nə uşaq səsi idi bu. Sadəcə bir nəfəs – amma illərin içindən süzülüb gələn, minlərlə unutdurulmuş səsin yığılmış forması.

“Sən susdun. Mən isə... yox oldum.”

Sandıq özü-özünə bağlanmağa başladı. Hər millimetr qapanışda sanki içindəki sirr yenidən möhürlənir, danışmağa can atan bir ruh geri basdırılırdı. Divarlar nəfəs aldı. Döşəmə titrədi. Zaman dondu.Səhər açıldı. Günəş ilk dəfə o küncə toxundu. Amma sandıq yox idi. Elə bil heç olmamışdı. Yalnız döşəmədə bir iz qalmışdı. Tozla yazılmış, amma aydın görünən bir cümlə:

“Hər kəs bir sandıqdır. İçində daşıdığı nəğməni eşidənə qədər susar. Amma bəzi nəğmələr susanda daha çox danışar.”

O gündən sonra evdə hər gecə eyni saatda bir nəfəs eşidilməyə başlandı. Zərif, dərin, amma heç vaxt adını çəkməyən bir nəğmə oxuyurdu. Heç kimin eşitmədiyi, amma hamının hiss etdiyi bir nəğmə.Çünki köhnə sandığın nəğməsi bitməmişdi.O hələ də yaşayırdı.Səndə. Məndə. Susan hər kəsdə.

(Bəzən ən dərin hekayələr danışılmır – dinlənir. Bu nəğmə də elə onlardandır.)