Zamanın fəlsəfəsi 



Zaman deyəndə ağlımıza ilk gələn, axarında axıb gedən, işlərimizi yerinə yetirmək üçün istifadə etdiyimiz bir anlayışdır.




"Sizcə tələsən zamandır, yoxsa insan? Zamandırsa, insan niyə vaxtını səmərəli istifadə etmir, boş-boş şeylərə zaman ayırır? İnsandırsa, bəs bu qədər insan zaman tələsməzkən niyə tələsir?"




•Bəs irəliləyən zamanın sonu varmı?


•Zaman bizim dosdumuzdur,yoxsa düşmənimiz?


•Zaman bizim üçün niyə dəyərlidir?


•Dinimizin(islamın)zamana baxışı necədir?


•Alimlərin,filosofların ,zaman haqqında 


•söylədikləri fikirlər nələrdir?




O zaman, gəlin birlikdə yuxarıdakı suallara və 

zamanın dərinliklərinə enək. Gəlin, keçmişdə zaman haqqında irəli sürülmüş fəlsəfi baxışlara nəzər salaq.




Əslində zaman tələsmir.

İnsan tələsir.

Çünki insan öləcəyini bilir.

Zaman isə sonsuzdur, əbədidir və heç bir yerə tələsmir.


Zaman bəziləri üçün düşməndir, çünki yaşlanırlar, imkanlar əldən gedir.

Bəziləri üçün isə dostdur – yaraları sağaldır, ağrıları unutdurur.


-Bəs zaman bizim üçün niyə dəyərlidir ?


Əslində bu sualın cavabı, həmin zamanın içində nə etdiyimizdən asılıdır.


Əgər sənin bir saat vaxtın varsa və bu vaxtı boş-boş gəzməkdənsə, kitab oxuyaraq və ya inkişaf etdirici bir işlə keçirirsənsə, bu həqiqətən dəyərli zamandır.


Bəzən insanlar boş keçirdikləri zamanı belə dəyərli hesab edirlər.

Çünki onlar məqsədsiz yaşayırlar. Məqsədsiz yaşamaq – zamanı israf etməkdir.



-Dinimizdə zaman;


Quranda Allah Təala zamanın qiymətini çox gözəl bir şəkildə izah edir:

"And olsun zamana! Həqiqətən, insan zərərdədir. Ancaq iman edənlər, saleh əməllər işləyənlər, bir-birinə haqqı tövsiyə edənlər və səbr tövsiyə edənlərdən başqa." (Əsr surəsi)


Bu ayə bizə bildirir ki, zaman içində bir iş görməyən, iman etməyən, yaxşılıq etməyən hər insan ziyan içindədir. Zaman axır, sən isə ya xeyir yazırsan, ya da əli boş qalacaqsan.


-Filosofların zaman haqqında bildirdikləri;


— Aristotel zamana "hərəkətin ölçüsü" deyirdi. Yəni zaman hərəkətsiz bir şey üçün mövcud deyil.


— İbn Sina zamana mövcudluq kimi yanaşırdı və deyirdi ki, zaman Allahın yaratdığı bir ardıcıllıqdır.


— Kant isə zamanın insanın zehni strukturu olduğunu deyirdi. Yəni zaman bizim beynimizdəki anlayışdır.




Nəticədə zamanın fəlsəfəsi sadədir: O tələsmir. Tələsən bizik. Zamanı necə istifadə edəcəyimiz isə tamamilə bizim seçimimizdir.


Zaman, sənin ən səssiz müşahidəçin, ən səbirli yol yoldaşındır. O səni gözləməz, geri də dönməz. Ya onunla birgə irəliləyəcəksən, ya da arxada qalacaqsan.


Unutma; 

Zamanını düzgün idarə edən,həyatınıda düzgün idarə edir.