“Ən səssiz qırılma, içində səsi boğulmuş bir uşağın qışqırığıdır.”
İllər keçdikcə dünya dəyişir. Qapılar fərqli nömrələrə açılır, divarlar yeni rənglərlə boyanır, pəncərələr başqa səmtlərə baxır; amma bəzən elə səslər olur ki, bir dəfə ruhunun dərinliyində doğulub, heç vaxt sönmür. O səslər, sanki qaranlıq bir zindanın içində kilidlənmiş, səssizcə səni izləyən və heç vaxt buraxmayan bir kölgə kimi yaşayır. Bu səs dəyişmir, zaman keçdikcə daha da güclənir, nəfəsini boğur, ürəyini sıxır. Amma sən, qorxudan ona qulaq asmaqdan çəkinirsən, susursan. Hər dəfə susduqca, o səs daha da dərinləşir, ürəyinin ən qaranlıq küncünə hopur, yoxluğunda danışmağa başlayır.
Gecənin dərin qaranlığında, evin köhnə divarları arasında sanki yalnız səssizlik yox, uzun illərdir yığılmış, qırılmış ümidlərin və susmuş çığlıqların akustikası duyulurdu. Otağın küncündə büzüşmüş balaca qız əllərində köhnə, rəngi solmuş ayısını sıxaraq, görünməz ağırlıqları daşıyırdı.Onun gözləri yaşla dolmuş, kədərdən səsi qısılmışdı.Qorxu onun səsi olmuş, susqunluq isə sığınacaq isti qucağa çevrilmişdi.Valideynlərinin qəzəblə dolu səsi, qırılan şüşələrin kəskin xışıltısı və yüksələn təhqirlər onun ruhuna batırılan bıçaqlar kimi, ən incə telləri qırır, içdən parçalayıb kiçildir, hər dəfə sönməkdə olan işığını daha da zəiflədirdi. Evdə zaman sanki donmuşdu — divarlar soyuq, ağır və boğucu idi.Qadın və daxilindəki kiçik qız hələ də həmin divarların arasında, səssizliyə bürünmüş, gündən-günə tükənən qəlblə yaşayırdı.Hər bağırışda, hər hiddət anında o daha dərinlərə çəkilir, özünə aid olmayan qaranlıq kölgələrə sığınırdı. Qorxu onun ən yaxın kölgəsi, səssizlik isə yeganə sığınacağı idi. Sanki dünya onu tamamilə unudur, amma o öz içində hələ də sönməz bir alov kimi yanırdı.Qadının ruhunda hər gecə bir fırtına qopurdu.İllər öncə sönməli olan o atəş yenidən alovlanır, səssiz çığlıqların qapısını açırdı. Qəlbində titrəyən, qorxudan əsən o balaca qızın səsi, sükutun dərinliyindən qoparaq, bəzən boğulmuş, bəzən çaşqın bir fısıltı kimi yüksəlirdi. Amma qadın özünü susmağa məcbur edirdi .Bu susqunluq həm qorxudan, həm də ümidsizlikdən doğan bir tələdən başqa bir şey deyildi. Bu düşüncələrin ardından bir dəfə daha, evin sakitliyini pozan səs gəldi — stəkan qəzəblə yerə çırpıldı, qırılan şüşənin kəskin səsləri qadının uşaqlıqdan bəri eşitdiyi ən qorxunc qışqırıq kimi səsləndi. Onun beynində o səs dalğa-dalğa yayıldı — bacısının hıçqırıqla ağladığı anlar, anasının titrəyən əlləri, atanın hiddətlə dolu addımları hamısı bir anlıq canlandı, qadının ruhunu yenidən parçalandı.O səslər içində qadının qəlbində bir fırtına qopdu; qorxu, kədər və ümidsizlik bir arada onu darmadağın etdi. Hər qırıq şüşənin səsi onun uşaqlıq qorxuları ilə birləşərək, bədənində titrək, qəzəb dolu bir fırtına yaratdı.
— Niyə yenə susursan? — səsi soyuq, qəzəblə dolu, amma bir o qədər də tanış idi. Qadın qulaq asmırdı; çünki içindəki balaca qız ona fısıldayırdı:
“Heç nə demə. Səsini çıxarmaq onları daha da qıcıqlandıracaq. Sus, bəlkə səni bu dəfə görməzlər. Sakitlik sənin xilasındır.”
Qadın otağa çəkildi, arxasında dağılan sözlərin və qırılan qabların səsləri səssizliyə qarışdı. Divara söykəndi, dizlərini bükdü, başını əllərinin arasına aldı. Artıq yanında sarılacaq bir ayısı yox idi, amma uşaqlıqdan gələn amma hər an partlamağa hazır olan qorxu hələ də onun ən yaxın kölgəsi idi.O düşündü: neçə qadın var onun kimi? Neçə nəfər hər qırıq şüşədə, hər susqun baxışda, hər gizli ağrıda uşaqlığını tapır? Neçə nəfər öz içində yaşadığı qorxunu gizlətməyə çalışır, amma o qorxu hər dəfə yenidən üzə çıxır?
Susmaq bəzən qorxudan deyil, ümidin, sevgiyə olan inamın sönməsi, özünü tərk etməsidir. Bəzən danışmaq heç nəyi dəyişməz, amma susmaq ürəyin ən dərin yarasını artırar. Susqunluq görünməz, amma nəfəsi kəsən, hər dəfə daha da sıxan, hətta qırılmağa hazır bir zəncirdir. Bu zəncir insan ruhunu ən ağır şəkildə bağlayır.Pəncərədən uzaqdan uşaq səsləri eşidilirdi.Günəş buludların arxasında ilişib qalmışdı. O uşaq səsləri azadlığın, ümidin, həyatın simvolu idi. Amma buradakı qadının dünyası səssizlikdə, qorxuda, içində səs-küyü boğulmuş bir uşaqla kilidlənmişdi.Qadının baxışları pəncərədən uzaqda, səmada ilişib qalmış buludlara dikildi. Buludlar ağır, yaşlı idi, amma onları keçən günəşin işığı qaranlığı yarır, ümidlə dolu xətləri göyə çəkirdi. O işıq qadının ürəyinə dəydi; bəlkə də yenidən doğmaq, sönmüş alovunu yandırmaq üçün bir işarə idi.Gözlərində yüngül bir işıq, ürəyində gizli bir ümidlə, qadın dərin nəfəs aldı və öz-özünə dedi:
“Bəlkə də susqunluq qorxunu boğur, bəlkə də səsini tapmaq üçün güc lazımdır.”
Bütün bu qaranlıq, səssizlik, qorxu və sükutun içində doğan suallar,qadının ruhunu silkələyərək, oxucuya doğru yol alır:
“Bəs susmaq öz qorxunu böyüdür, yoxsa qorxu susqunluğu yaradır? Hər dəfə susduqda, sən səsini itirirsən, yoxsa səssizliyin dərinliyində daha qorxulu bir səs doğulur? Sən öz səssizliyində itirdiyin səsi yenidən tapmağa cəsarət edərsənmi, yoxsa qorxunun kölgəsində ömrünü sonsuz səssizliyə buraxarsan?”
Şərhlər (8)