Misra Həsrəti - Simurq

Salonun qapısı arxadan ağır-ağır bağlananda, içəriyə isti və qarışıq bir hava doldu. Fenlərin vıyıltısı, saç boyalarının kəskin, amma qəribə xoş qoxusu, qadınların bir-birinə qarışmış gülüşləri sanki görünməz bir orkestrin musiqisini yaradırdı. Hər güzgü yalnız üzləri deyil, illərlə yığılmış xatirələri, unudulmuş arzuları və keçmişin incə, amma əbədi izlərini əks etdirirdi. Hər künc, hər masa, hər saç fırçası bir hekayəni pıçıldayır, döşəmə ayaqların altında tarix kimi əsirdi. Hər səs bir zamanın izini daşıyır, hər gülüş bir çağırış kimi qulaqlarda əks-səda verirdi. Boyaların, fenlərin, köhnə jurnalların və kitabların qoxusu birləşərək salonu zamanın durduğu bir məkana çevirirdi.Orta yaşlı qadınlardan biri səsini alçaltdı, sanki səssiz bir sirr danışırmış kimi:

— Poeziya… Bizim vaxtımızda ədəbiyyat dərsləri sadəcə məcburi  deyildi. Hər misra ruhumuzu oyadır, hər sətir bir qapı açırdı. Hər sözün içində bir səs, bir nəfəs var idi.

Yanındakı qadın köks ötürdü, gözləri xatirələrin dərinliyinə dalmışdı:

— Mingəçevirdə kitabxanaya aparırdılar bizi… Orada Bəxtiyar Vahabzadəni, Xəlil Rza Ulutürkü də görmüşdük. Sözləri yalnız kağızda deyil, ruhumuzda yaşayırdı. Onların baxışları, hər hərəkəti qəlbimizdə bir iz buraxırdı. Hər bir misra, hər bir səhifə bizimlə nəfəs alırdı.

— Hətta bir dəfə kiçik bir səhnə qurmuşduq, şeir oxumuşduq… Onların baxışları ilə danışdıqları sözlər ruhumuzda əks-səda tapmışdı, — qadın gözlərini uzaqlara dikdi, sanki keçmişin kölgələrində dolaşırdı. — Hər bir baxış bir tarix, hər bir söz bir xəzinə idi…

Salonun havası dəyişdi. Fenlərin səsi, saç fırçalarının və boyaların qoxusu geri çəkildi. Divarların arxasında illərlə yığılan xatirələr canlandı. Tozlu kitab rəfləri, saralmış səhifələr, köhnə jurnallar və şairlərin səsləri gözlərin önündə dirildi. Hər künc bir zaman qapısını aralayır, hər baxış keçmişin izini göstərirdi. Hər qadın, hər kölgə, hər fırça toxunuşu fərqli bir misra kimi gənc qızın ruhunda titrəyirdi.Qapı bir daha açıldı. Bir gənc qız içəri girdi. Yay həsrətinin sakitliyi ilə, telefonunu əlində saxlayaraq, diqqəti yalnız qadınların söhbətinə yönəlmişdi. O, səssizliklə dinləyir, hər sözün ritmini, hər baxışın dərinliyini analiz edirdi. Dinlə dilləri onun içində yeni bir dünya yaradır, gördüyü hər baxış isə ayrı bir misra kimi ruhuna yapışırdı.

Orta yaşlı qadının qızı danışdı:

— Biz məktəbdə ədəbiyyat keçirik, amma bəzi şeirləri əzbərləmək çətin olur, — dedi. — Hər misra bir hissəmi oyadır… amma maraqlıdır.

Qadınların üzündə sevinc, nostalji, təəccüb kimi qarışıq hisslər canlandı: 

— Eh… indiki gənclər nə qədər savadlı olsalar da, bizim vaxtımızdakı qədər ədəbiyyata maraq göstərmirlər, — dedi ən yaşlı qadın. — Ən yaxınlarından soruşsan bir şairin adını bəlkə də bilməzlər.

— Kitabxanalar boşdur…

— O duyğu yoxdur artıq…

— Hər şey sürətlənib… sözlər nəfəs almağı unudub…

Gənc qız yalnız dinləyir, baxışlarını qadınların üzərində saxlayır, sözləri ruhuna çəkir, hər təfərrüatı analiz edirdi. Onun sükutu, qadınların xatirələri və salonun havası arasında görünməz bir körpü yaranmışdı – keçmiş və indiki zaman arasında incə bir ip kimi.Qız gözlərini yenidən ətrafa yönəltdi: kitablar, köhnə jurnallar, rəflərdəki əllə yazılmış notlar… Hər detal bir dünyanı açırdı, hər kağız bir səssiz müəllim kimi ruhuna toxunurdu. Qadınların xatirələri və qızın diqqəti arasında yaranan kəsilməz bağ ruhda bir simfoniya yaratdı. Hər baxış, hər söz bir izi saxlayırdı, amma yalnız diqqətli gözlər onu görə bilərdi.Fenlərin səsi, saç boyalarının qoxusu, qadınların sükutu və gülüşü, kitabların səhifələrindəki köhnə qələmlər, hətta qızın telefonundakı işıqlar – hər bir detal bir hekayə danışırdı. Qızın içində bir heyrət doğmuşdu, qadınların isə gözlərində nostalji ilə qarışıq bir kədər vardı. Sözlərin və baxışların içindəki bu dolaşıq dünya oxucunu, izləyəni, iştirak edən hər kəsi özünə çəkirdi.Salonun güzgülərində qadınların hər baxışı, hər gülümsəməsi, hər xatirənin əksi canlanırdı. O qadınların keçmişi və indiki zaman arasında dolaşan ruhları, qızın diqqəti ilə qarışaraq görünməz bir xətt çəkirdi. Bu xətt sanki zamanın ritmini yaradır, hər nəfəsdə, hər baxışda və hər susqunluqda ritmik bir musiqi çalırdı.Qız bir dəfə daha danışdı, səsləndiyi söz sanki zamanın özündən gəlmiş kimi titrədi:

— Mən… mən bəzən şeirləri yalnız kağızda deyil, ruhumda oxuyuram. Amma…  heç kim anlamır.

— Elədir… — qadınlar başlarını salladılar. — Biz də çoxdan belə hiss edirdik. Hər bir misra, hər bir söz, sanki itmiş bir xəzinədir…

Fenlərin, fırçaların, qadınların və qızın sükutunun arasında görünməz bir səs yüksəldi. O, sözlərdən, baxışlardan və keçmişin kölgələrindən ibarət idi. Sanki ədəbiyyat yalnız kağızda deyil, ruhların içində nəfəs alırdı.Nəhayət, salonun qapısı birdən-birə açıldı. Kimsə içəri daxil oldu ,amma gələn şəxs gözlənilməz ,qadınların və qızın gözləmədiyi biri, keçmişdən gəlmiş kimi idi… əlində bir köhnə kitab və üzündə tanınmaz bir təbəssüm bəlli olurdu. Gözlərində həm tanışlıq, həm sirr vardı. Hər kəs heyrətləndiyi anda o şəxs sakitcə dedi:

— Sözlər itməyib. Siz sadəcə onları bir az unudulmuş hesab etdiniz…

O an, qadınların və qızın baxışları qarışdı, salonun havası dondu, və hər kəs bir anlıq anladı ki, ədəbiyyat heç vaxt ölmür, sadəcə gözləyir – doğru ruh onu hiss etsin deyə…Tam gözlənilməz bir anda, qadınlardan biri gözlərini yumdu, dərindən köks ötürdü və sanki sükutun içindən gələn səslə dedi:

— Bəlkə də bütün bunlar… sadəcə bizim xəyalımız idi.

Qız qısa bir anlıq geri addım atdı, sonra salonun qapısı birdən-birə bağlandı, və güzgülərdəki əks-sədalar birdən yoxa çıxdı.Qapının bağlanması ilə salon boşaldığında, bir səhifə masanın üzərində açıq qaldı və qızın adını yazan bir şeir sətiri orada parlaq bir şəkildə görünürdü – sanki kiminsə ruhu onu oraya qoymuşdu, və kim olduğunu heç kim bilmədi... 

"Bəlkə də ədəbiyyat yalnız kağız üzərində deyil. Hər oxuyan, hər hiss edən insanın ruhunda yaşanır. Amma görəsən, biz onun əsl nəfəsini nə qədər dərk edə bilirik?"