Çin dilini tədris etmək istəyirlər.

Eləsinlər. Onsuz da bu təhsil sistemi elə bir yerə gəlib çıxıb ki, ora Çin dili deyil, istəsələr səssiz dua da dərs proqramına daxil edə bilərlər, təki “faydalı görünüş” versin. Onsuz da məktəblər artıq bilik deyil, görüntü yeri olub. Təki şəkil çıxsın, “layihə” olsun, bir az da lent kəsilsin.

Əslində, Çin dili pis dil deyil. Gələcəyin dillərindən biri sayılır. Amma burada söhbət hansı dilin öyrədilməsindən yox, nə üçün öyrədilmədiyindən gedir. Məsələn: niyə bizə məktəbdə süni intellekt öyrədilmir? Bəli, o möcüzəvi texnologiya ki, indi artıq xəbərləri yazır, şəkilləri çəkir, musiqini bəstələyir, həkim diaqnozu qoyur, hətta müəllimdən daha yaxşı izah edə bilir – məktəbdə adı belə çəkilmir.

Çünki qorxurlar. Əgər sən süni intellektlə işləməyi bacarsan, o zaman sistemdən azad olarsan. Öz ideyanı həyata keçirərsən, öz məhsulunu çıxararsan, iş tapa bilməyəndə ağlamazsan. Amma sistemin istədiyi – asılı insandır. Hər gün bir başqasından maaş gözləyən, aylıq borcu olan, qorxudan dəyişiklik istəməyən insan.

Yaxşı, bəs niyə bizə pul ilə necə davranmaq öyrədilmir? Niyə məktəblərdə “Büdcə qurmaq”, “İstehlakçı psixologiyası”, “Kredit tələsi”, “Maliyyə azadlığı” kimi dərslər YOXDUR? Çünki maddi azadlığa çıxan insan da təhlükəlidir. O, artıq televizorun dediyini etməz, kredit kartını silmək üçün beş il “kəmər sıxmaz”, öz sərhədlərini tanıyar.

Sonra da deyirik, niyə boşanma artıb, niyə münasibətlər dağılır? Ona görə ki, kişinin və qadının psixoloji ehtiyacları, empatiya, şəxsi sərhədlər, duyğusal manipulyasiya, toxunulmazlıq və hörmət anlayışı məktəbdə keçilmir. Uşaq 17 yaşında məktəbdən çıxır, “3 qitədə okean axınlarını” bilir, amma “qırılıb incimək” nə deməkdir – anlamır. Bu biliklər kitabda yox, həyatın içində gizlidir. Amma həyat dərsi keçilmir.

Çünki sistem ayıq insan istəmir. Sistemə lazımdır ki, sən səhər 9-dan axşam 6-ya kimi işləyəsən, 7-də yorğun düşüb telefona baxasan, 10-da seriala ilişib yatasan. Heç vaxt düşünməyəsən: “Mən niyə belə yaşayıram?” Çünki bu sual təhlükəlidir.

Və burada müəllimlərin, hətta nazirliyin belə çox da rolu yoxdur. Onlar da bu sistemin içindədir. Onlar da məmurdurlar. Deyilən proqramı keçməyə borcludurlar. “Niyə süni intellekti keçmirik?” deyə soruşmaq onların səlahiyyətində deyil. Onlara da lent kəsdirmək tapşırılıb, araşdırmaq yox.

Axı ucuz işçi qüvvəsi lazımdır. Sən süni intellektlə işləməyi bilməsən, amma yaxşı boyaq vura bilsən, sistem üçün idealsan. Hər işə razı, heç nəyə qarşı çıxmayan, sorğu-sual etməyən insan – bu günün qəhrəmanıdır.

Ona görə də Çin dilini öyrənin. Sabah Çində fəhlə işləyəndə heç olmasa rəhbərin dediyini başa düşərsiniz.

Bəs siz nə düşünürsünüz bu barədə? Fikirlərinizi şərhdə qeyd edin.